Thea Hilhorst: waarom hulp bij een ramp helpt

Vanmorgen is de landelijke actiedag van Giro555 om de hongersnood in Afrika te bestrijden van start gegaan.

Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire hulp en wederopbouw Erasmus Universiteit Rotterdam, betoogt hieronder waarom hulp bij rampen helpt.

" Giro 555 is een actie begonnen om geld in te zamelen voor 20 miljoen mensen die bedreigd worden door de aanhoudende droogte  in Zuid Soedan, Somalië, Nigeria en Jemen. De reactie van veel mensen  is “Zucht, alweer?” en “Wat helpt die hulp als ze iedere keer weer terugkomen?”."

Aantal natuurrampen stijgt maar aantal slachtoffers daalt
"Voor die mensen heb ik nieuws. Goed nieuws. De hulp bij natuurrampen, zoals droogte, overstromingen en aardbevingen is een succesverhaal. Het aantal natuurrampen  stijgt de afgelopen decennia heel snel, onder ander door klimaatverandering. Maar het aantal doden bij rampen gaat juist omlaag. Dus, meer rampen, minder doden. Dat is een geweldig succes. Het komt door betere waarschuwingsprogramma’s, preventie en economische groei.
De daling in slachtoffers komt ook door betere hulp, waardoor meer mensen bereikt en gered kunnen worden. Een goed voorbeeld is de droogte in de Hoorn van Afrika van 5 jaar geleden. Toen werden 13 miljoen mensen bedreigd in Ethiopië, Kenia en Somalië. Door goede actie is er in Kenia en Ethiopië bijna niemand overleden. "

Veranderingen in de hulp
"In de jaren dat ik onderzoek doe heb ik veel veranderingen in de hulp gezien. Er wordt beter gecoördineerd en de hulpoperaties worden er steeds beter in om mensen, geld en goederen naar een rampgebied te krijgen. Er wordt bijvoorbeeld nu vaak geld via mobiele telefoons overgemaakt om voedsel op de markt te kopen. Terwijl hulp vroeger vooral over de hoofden van mensen werd gegeven, zien we nu steeds meer dat hulp voortbouwt op de initiatieven van mensen en landen zelf.
Maar er is ook slecht nieuws. Bij de droogte in de Hoorn van Afrika vijf jaar geleden waar ik het net over had zijn in Ethiopië en Kenia heel weinig slachtoffers, gevallen. Maar wel in Somalië. Daar zijn toen 260.000 mensen dood gegaan door de droogte."

Combinatie droogte met conflict
"Dat kwam omdat de terroristen van Al Shabaab het gebied afsloten: hulp mocht er niet in en de mensen mochten er niet uit.  Deze combinatie van droogte met conflict zien we steeds vaker. De landen waar nu geld voor in wordt gezameld hebben allemaal met conflict te maken. Het zijn landen waar de droogte samenkomt met geweld. In die landen ontstaat een dodelijke cocktail van droogte, armoede en geweld. Als oogsten mislukken, markten leeg zijn, en mensen niet naar de stad kunnen om voedsel te kopen zijn ze echt afhankelijk van hulp van buitenaf.

Het afschuwelijke is dat juist in die landen waar hulp het meeste nodig is, hulp ook het moeilijkst te organiseren valt. Wel kan hulp de slachtoffers bereiken en door de droogte heen helpen. Mensen die naar een kamp komen worden tijdelijk opgevangen en er wordt steeds vaker gebruik gemaakt van luchtbruggen om hulp naar afgelegen gebieden te krijgen. Hulporganisaties kunnen niet de conflicten oplossen maar geld overmaken helpt wel om miljoenen levens te redden."